1.mai og Stabbursnatt

Dette vart ein dag på liv og død, både her heime og ute i verden. Ei ufatteleg melding kom på radioen idag tidleg: Aleksander Dale Oen var funnen død på hotellet sitt i USA, der han var på treningsleir med symjelandslaget. Kanskje vår største idrettsmann idag var brått borte. Med VM-gull og 8 kongepokalar. Men fyrst og fremst var han ein likanes kar og ein flott ambassadør for Norge!

Her heime har det komi nye liv, både idag og før helga. Idag kom vårens 2 fyrste kalvar, fyrst Reiulf og like etter Gro, som på ein 1.mai-dag ville ha kontrollen! Begge er fantastisk flotte dyr, med utsjånad sterkt påverka av faren, som hadde mykje SNT (Sida nordlands- og trønderfe) i blodet. Dei er raude og kvite, Gro med flekkute ansikt og Reiulf heilt kvit, med ei umiskjenneleg kvit stripe etter ryggen. På bildene er kalvane 2-4 timar gamle, og utruleg spreke!

Her er fleire av same rasa: http://www.stn-avl.no/  og http://no.wikipedia.org/wiki/Sidet_tr%C3%B8nder-_og_nordlandsfe

Før helga kom det 4 kattungar, og ein er fortsatt i live. Det blir nok kosekatten her i sommar!

I går natt hadde me den fyrste overnattinga på stabburet! Tante Sigrid på snart 97 år skjøna ingen ting; Da ho var ung flutte dei aldri på bue før uti juli, når det var skikkeleg varmt i været! Dette var heller inga vanleg "Stabbursnatt", men ein del av ein test-tur som reiselivsmagasinet "Reiselyst" ville ha til Stasjonsfruene og Stabbursnatt, for å skriva om oss i sommarmagasinet sitt! Natta vart kald, ned mot 0 grader, men gjestene var godt budde og hadde hatt ei god og varm natt under dyna, og sovi godt!

Under frokosten hjå Stasjonsfruene byrja det å regne, så Even og eg fylgde dei til Alfstad-loftet fyrst. Sjå http://www.visitmiddelalderdalen.no/default.aspx?MenuID=10449

Hovedtemaet for heile dagen var alle dei flotte middelalderbygga me har her i dalen, og det tette samkvemet med Kongsberg og Sølvverket, og via dei den europeiske kultur. Derfor alle dei fine stabbura som folk no kan få oppleva :)

Så var det eit sterkt ønske om dressintur, trass i det kalde været. Turen gikk frå Rollag stasjon til bygdetunet, stavkyrkja, og til Kari på Me-Tråen med lefse og råkåfisk frå Bjornesfjorden, servert på bue som ho leiger ut til Stabbursnatt. Avslutning med lunsj på stasjonen.
Alt i alt ein kald men likevel fin dag saman med trivelege folk. No er me spente på "fasiten" frå Marte i Reiselyst!

Tidlegare har Stabbursnatt fått masse flott omtale, og her har Hytteavisa ei oppsummering: http://www.hytteavisen.no/stor-interesse-for-lverdens-minste-hotellkjeder.4919598-49617.html

Fyrste bloggen i 2012

Endeleg har eg fått logga meg inn på bloggen min att :) Den vart oppretta på den gamle gmail-adressa mi, som vart "kapra" av hakk-karar (Laga eit nytt ord?) frå både Canada og Afrika for vel 1 år sia!

Det er mange intertessante tema å skriva om, - så me får sjå -- Kunne tenkt meg ein bloggmal som var lettare å bruka, bl.a. til innlegging av bilder og redigering av tekst. - Forslag??

Kva skal eg så velgja å skriva om fyrst?

Gaupejakta, som alt er avslutta i Numedal etter 3 dagar, med 3 felte dyr av ei (tvilsamt) halvert kvote på 2? Bilde frå Lp. http://laagendalsposten.no/nyheter/tre-gauper-felt-1.6750823

Dei 2 siste datt omtrent samtidig i Flesberg og Nore! Da får vel eks-leder i naturvernforbundet, "miljøvernminister" Heidi Sørensen "vatn på Solheim-mylla"? I Lp idag skriv ho kvifor ho må overprøva det lokalorganet ho sjøl har sett til å forvalta rovdyrstamma!!

Gamle eplesortar, der eg var så heldig å få bli med hagelaget i bygda til Gjennestad gartnerskule, for å lære poding. Me hadde med podekvistar av bl.a. Gvams-eplur, og vil gje 4 småapaler til bygdetunet. Fekk forresten ein podekvist av "Signe Tillisch" av ei Skiens-jente. Me hadde eit slikt epletre i hagen vår da eg var liten. Sjå meir om dette eplet og andre på nett, med bilde av Signe frå omtala: http://www.skogoglandskap.no/Artsbeskrivelser/signetillisch

Så var det kunstmålar Jacob Gløersen, som eg har fortalt om i bloggen før. Eg vart ringt opp av slektningar no etter nyttår, og har fått mange interessante opplysingar om han. Skal forresten ha foredrag om han i Flesberg og Rollag Rotary neste veke. I år er det 100 år sia han døydde, så kanskje burde det vori skrivi om han i eit kunst-tidskrift eller liknande?

Den andre kunstmålen eg har bruka mykje tid på det siste året, er vår eigen Anstein Risteigen. Det har vori ei interessant reise å setja seg inn i alt materialet me fant etter han, da me skulle arrangera utstilling om han på Rollag bygdetun i sommar! Eg skal halda foredrag nr 6 om han på årsmøtet i Rollag historielag i slutten av månaden. Bildet frå foredraget mitt på bygdetunet har eg lånt frå Lp.

Så har me frå i sommar vorti med i "Stabbursnatt" med alt det spennande som skjer der. 2 besøk i sommar, frå Nederland/Barcelona og eit nygift par frå ei øy i Hellas! -med fantastisk attendemelding :) På "Grühne Woche" no nyleg var Olav og Svein, og fortalte om det me driv med, med kjempegod respons. Det var laga ei egen fotobok for anledningen, og her viser landbruksministeren og Olav fram tunet og stabburet vårt i Nordli!

Andre ting eg gjerne kunne fortelja om er "Feleseminaret" på hytta til Sverre ved Risør i haust, eller meir om knivar, der denne Heimesida frå Sverige viser mange av auksjons-knivane i Norden (og ebay) dei siste 5 åra, med pris: http://www.cultur.nu/knivar/index.shtml

Sist helg var eg med på kretsmeisterskapet i lag-bridge i Flesberg, 2.runde i 4.divisjon. Det gikk ganske bra laurdag med Jan Terje og meg, og enda betre søndag med fast makker Harald, trass i tredje siste plass for Flesberg III . For dei interesserte, finns resultata på nett - http://nbfdata.bridge.no/Turnering/default.asp?Fil=BBK4div11 Under "spillestensil" kan ein sjå resultatet av kvart spel, med namnet på spelarane ved å peka på lagnummeret (Me er lag 6).

Var det meir da? Jau, alle turane saman med Hilde og Kjell i Trillemarka/Rollagsfjell for å vera med å vise fram alle kulturminnene som finns i dette store området. Eg var med som kjentmann lengst i sør, og høgdepunktet var nok dei 2 dagane me var i Fjøslien, med alle hus, tufter, jorder, røyser, steinmurar og -gardar, vegar og masse meir som fanns der! Med god hjelp av "Fjøsli-boka" fant me meir enn nokon kunne tru, og no er snart rapporten til Hilde ferdig :)

Det blir heilt sikkert eit flott dokument, som til gangs slår fast at dette ikkje er den "urskogen" som naturfantastane" lenge prøvde å bløffa styresmaktene med. Nei, her har folk levd og budd, og nytta kvar ein kvadratmeter for å overleva! Bildet har Hilde teki i Nedre Fjøslien, og vist på http://www.facebook.com/pages/Opplev-Sigdal-og-Trillemarka/138465729567277?ref=ts.

Så dette vart ein blogg utan eigne bilder! Men dei kan eg bruka seinare.

Admiralen

I aprilbloggen min viste eg eit bilde av ein fevrill (sommarfugl på Rollag-dialekt), som eg kalla den finaste sommarfuglen me har. No er eg meir usikker, etter å ha møtt "admiralen" fleire gongar i sommar! Kan ikkje hugse å ha sett den tidlegare, for hadde eg det, burde eg ha hugsa han! Fantastisk flott å sjå på!

I sommar flaksa det mange eksemplar i grannehagen til Marte på Abildsø! Dei heldt til på blomane til ei mynte-plante, ei av våre krydderplanter.

Idag fekk Mona besøk medan ho kvilte med avisa i solskinnet, i husveggen. Admiralen satt i lange tider på foten hennar - og heldt sin søndags-siesta der, i stoisk ro! Han brydde seg i alle fall ikkje særleg om kompaktkameraet mitt, som berre var 10-20 cm unna på det næraste.

For eit par dagar sia, hadde eg maken eksemplar på besøk på foten min, medan eg var på ei hytte utanfor Risør! Altså: Reine invasjonen!!

Admiralen, som heiter Vanessa Atlanta på latin, er sommargjest her hjå oss. Dei overvintrar i Sør-Europa, i Pyrineene mellom Spania og Frankrike, og kjem hit om våren, legg egga sine her - og døyr. Larvene lever av nesleblad, og etter klekking flyg dei sørover til varmare land for vinteren. Dei lever altså berre i eitt hektisk år, og gledar oss med dei fantastiske fargene sine!

Knivstand, utlodding og gamle knivar

Sist laurdag, den 13.august, var årets Vegglidag. Rollag knivlag hadde som vanleg "stand" på hjørnet bak bakeriet, ned mot scena og jernbanen. Dessverre kolliderte det med knivdagane på Elverum - nær sagt som vanleg :(

Og som vanleg hadde me utlodding av ein kniv laga av ein av medlemene i laget. Etter å ha sleppi unna dei tidlegare 4-5 åra, var det no min tur til å laga kniven. Etter skaden på venstrehanda før påske, av gjerdesaga, hadde eg neppe fått til noko kniv, om den ikkje alt hadde vori halvferdig. Fyrste gong me seldte lodd på kniven, var på "knivdagen" på Rollag bygdetun midt i juli. Sia var loddboka hjå "Stasjonsfruene" på Rollag stasjon , og salget vart avslutta på Vegglidagen. Vinnar av kniven vart Birgit Teksle Eriksrud!

I vår kjøpte eg 3 knivar på nettauksjon. Dei er veldig ulike, som ein ser på fotoet til høgre. Alle er nokså grovt laga. Den øvre er den kniven der kniv og slire er best tilpassa, men mønsteret på holkane er nokså grovt og enkelt gjort. Kniven kan vera halling, eller kan vera gjort av kven som helst, kanskje av taterfolket?

På dei to nedre knivane, er det dårlegare tilpassing mellom kniv og slire. Den med skori treslir sit alt for høgt i slira etter min smak, omtrent slik Nils Deildok ville ha dei (2/3-del av skaftet over slirekanten). Treskuren er svært djup og nokså grovt gjort, men med sikker skjæring og originalt mønster. Holkane, som alle er små eller smale, er sikkert graverte med originale mønster. Det same er sideskinnene på slira, som "manglar midtbelte. Sideskinnene er derfor festa med mange naglar, jamnt fordelt og tilpassa gravyren.

Så til den tredje kniven, som er den mest spennande! Den er laga av bein, og kniven har alt for kort og unøyaktig skaft i forhold til slira. Men graveringa av holkane er flott arbeid, med masse fine detaljar. På leiting etter gamle knivar med holkar med liknande mønster, kom eg over ein svært interessant kniv avbilda på s.131 i "Norsk knivbok" av Øystein Kostveit. Denne kniven har holkar laga av Eivind G Tveiten, graverte av Lars O Griffenfelt i 1922. Ekstra interessant er det at Kleppo-brørne og Aasmund Hovden studerte graveringa på denne kniven fleire gongar, på den tida dei for alvor starta med knivarbeid!

Kassereren i knivlaget vårt hadde med seg dei to finaste knivane til Elverum sist helg, og der fekk me bekrefta at graveringa på beinkniven i hovudsak var gjort av Griffenfelt. Kniven er dermed ein tidleg representant for stasknivtradisjonen i Telemark! Dette gjer kniven svært interessant! Når vi studerer kniven nærare, f.eks. på kollasjen over, ser vi at knivmakeren har bruka same "fleirtanna" gravørstikkel både som nerver i bladmønsteret på holkane, som fyll på botnflatene på doppskoen og til radialstrekar på toppen av toppholken på sjølve kniven!

Det er fleire likheiter på dei to knivane med fine graveringar, trass i den store forskjellen:

Oppå toppen av toppholken på knivane, har dei eit ganske likt og svært sjeldant mønster. Begge har graverte "snippar" som er nokså vanleg, men derifrå og ut til kanten går er det gravert tett i tett med radiale strekar som fyller resten av flata. På beinkniven er dette utført med ein stikkel med fleire eggar svært tett saman. Den er og bruka som utfylling av blanke flater, bl.a. på doppskoen.
Ein annan likhet, som er ganske sjeldan å sjå, er at øvre holken på begge slirene er bøgd innover, slik at sølvet dekker heile slirekanten. Kanskje er desse likheitane tilfeldige, men det er lov å undra seg!

Dataproblemer og vårstemning.

Data kan vera både eit fantastisk hjelpemiddel og ei plage! Ved nyttårstider tok datavirus innersvingen på meg, og sia vart det masse problemer, både med epostar og adgang til bloggen. Enden vart ei ny datamaskin (på tide likevel) og ny epostadresse: lid.narve@gmail.com Men alt dette er gløymt når våren er i anmarsj, og fuglesangen kjem igang. Meisane har haldi på lenge alt - kjøttmeisen med si velkjende ti-ti-tuu, ti-ti-tuu, og dei siste dagane bjørkefinken med sin langtrekte lokkelyd. Og idag såg eg den fyrste fevrillen i vår. Egentleg var det to, ein liten som eg ikkje kom i nærleiken av - og så denne flotte "sørgekåpa" som sette seg ned i sola nordpå jordet! Vår aller vakraste sommarfugl var veldig tidleg ute! Håpar han greier seg i vårværet! Litt om gamle knivar: På Kongsbergmarken var det som vanleg masse knivfolk samla. Sjølv var eg berre innom onsdag, men fekk likevel sjå litt av kvart av knivstell. Her eit par frå Flesberg: Fyrst ein fin bunadkniv laga på Ranvik. Eg trudde det måtte vera Hellik som var knivmakaren, for det var han som laga dei aller fleste knivane derifrå. Men eigaren meinte det skulle vera faren som hadde gjort denne kniven?! Eg har berre hørt om Hellik og brørne Niri og Ola som knivmakarar frå Ranvik, så dette må me undersøka meir om. Så er den fine gamle tvislira, som og er frå ein gard i Flesberg. Knivane manglar, og bildet er heller dårleg. Eg kunne derfor ønska meg betre tid og fleire bilder av både denne slira og av Ranvik-kniven. Til slutt litt om planene for utstillinga på bygdetunet til sommaren. Me skal stilla ut bilder av Anstein Risteigen, vår lokale kunstmålar. Utstillinga av originalbilder blir to laurdagar: 25.juni og 31.juli. I mellomtida blir tekstar og kopi av bildene hengande oppe for alle som kjem innom og vil sjå. Me er igang med registrering og fotografering av dei måleria me kjenner til. Her er fotokunnige frå Flesberg igang med fotografering, medan Bygdetunets Venner noterer ned alle data om bildene.

Fint besøk i tunet på Nordli!

Me har stadig besøk av ei rådyrmor med to bukkekje i tunet. Dei står i husveggen og et roseknuppar, eller grev etter epler under snøen. Tørre bringebærblad smakar visst godt og.

Kjea er nesten like store som mora, og runde og fine i pelsen.

Midt i tunet tok bukkane plutseleg rennafart og small isammen med pannebraskane, akkurat som geitungar og lam ofte gjer. Fekk dessverre ikkje filma det, men duverden så moro det var å sjå på!

Gaupa har vori nordpå jordet her 2 veker på rad, og da såg det ut til at rådyra stakk ned i bygda. Gauper tok fleire rådyr rundt her i fjor vinter! Truleg var det 2 gauper i følgje denne gongen, etter spora ned på jordet frå grendevegen å døma. 

Har teki mange bilder av rådyra med det nye kompaktkameraet mitt. Og dei fleste bildene står eg inne i stugu og tek ut gjennom glaset :) Kanskje legg eg ut fleire på Picasa internettalbum.

Gjetargutane på Løkmyra

Der Fjøslibekken renn ned på det flate lendet nedom Fjøslien heiter det Løken, som betyr ein bekk som slyngar seg fram i flatt lende. Mykje av lendet her var før myr, og namnet er da naturleg nok Løkmyra. Litt lenger ned passerar bilvegen til Nybu over ei lita bru, før bekken kastar seg dei siste metrane ned ein foss ned i Øgnevatnet. Mykje av Løkmyra vart grøfta og planta til med skog på 1960-70-talet.

Våren og sommaren 1893 er kunstmålaren Jacob Gløersen på eit studieopphald i Paris. Han trivs ikkje i Paris, og skriv til sin gode ven Gerhard Munthe: "Her er ækkelt.... Jeg vil forsøge at lægge mig til Skogen etsteds - iaar".  Og det gjer han. Han reiser heimatt til Norge - og Fjøslien, og målar dette bildet, som han kallar "Gjetergutter"! 

Bestefar Narve H Lid, f.Fjøslien, skriv om dette i "Fjøsliboka"(Ola Kvisle mfl: I ring om Fjøslia): "Ein somardag med gråver og regn kom Gløersen og vilde få meg med.  Han hadde da «tufta» eit maleri nede på Løkmyran.  Ola Aasberg og eg skulde vera «modell» som gjætslegutar. (O.Aa. var gjætar i Fjøslia den somaren).  Vi heldt oss under ei svær lurvegran inni ein haug i myra.  Ola stod innått granleggen med ein sekk over aksler og rygg til varning mot regnet.  Eg satt på ei høg granrot og hadde ei velbrukt oljetrøye som regnverje.  Framfor oss hadde vi ein bra varme og laut verja oss mot røyken.  Buskapen hamna - rogjengde i regnet - nordover dei lange myrane.  I bakgrunnen regntung dis over lendet som stig mot Gudbrandsæterfjellet.  Dette maleriet fekk Gløersen 800 kr for.  Det var mange pengar i dei tider.”

Dette bildet dukka opp i ein katalog på Bergen Billedgalleri for mange år sidan, med denne beskrivelsen: “To gutter ved et bål under et grantre. Myrlendt terreng. Lett skodde.” "Gave fra banksjef C.J.Ege, 1907."  Altså same bildet! Dette måtte me sjå! Etter skriftleg søknad fekk me bli med, inn gjennom fleire stengde dører, til eit arkiv der det hekk masse verdifull kunst - og det flottaste av alle etter vårt syn - bildet med bestefar på - 110 x 91 cm stort. 

Seinare har bildet komi fram i dagslys; Siste gong eg såg det var i 2003, da det hang utstilt saman med m.a. "Kampen for tilværelsen" av Chr.Krogh, i lysverksbygget i Bergen, som da var det nye maleriutstillingslokalet i byen.

Gløersen blir buande i Fjøslien heile vinteren, og målar no fleire av dei mest kjende billeda sine. Både «Gjetergutter», «Tømmerkjørere» og «Vinter» er med på Haustutstillinga året etter.

Venen Elling Holst skriv om ei reise frå Kongsberg gjennom Lyngdal til Sigdal i”Den norske turistforenings Årbok” i 1896: ”Fra Lindteigen tog vi indover vildmarken, holdt uden synderlig bestemt sti paa nordsiden af den langstrakte eg Teksle, hvorfra der skal være ypperlig udsigt, i retning af Øinevandene, hvor den øverste af de to fjeldgaarde Fjøslien ligger og lyser lang vei.”  Etter eit par timar kjem han fram til Fjøslien. ”Da jeg kom ind, kjendte jeg mig igjen, jeg kjendte baade stuen og folkene. Gløersen har boet der og malt altsammen. Det har hængt i forskjellige udgaver paa høstudstillingerne, og skogen i vinterdragt hænger i Nationalgalleriet”.