Fyrste bloggen i 2012

Endeleg har eg fått logga meg inn på bloggen min att :) Den vart oppretta på den gamle gmail-adressa mi, som vart "kapra" av hakk-karar (Laga eit nytt ord?) frå både Canada og Afrika for vel 1 år sia!

Det er mange intertessante tema å skriva om, - så me får sjå -- Kunne tenkt meg ein bloggmal som var lettare å bruka, bl.a. til innlegging av bilder og redigering av tekst. - Forslag??

Kva skal eg så velgja å skriva om fyrst?

Gaupejakta, som alt er avslutta i Numedal etter 3 dagar, med 3 felte dyr av ei (tvilsamt) halvert kvote på 2? Bilde frå Lp. http://laagendalsposten.no/nyheter/tre-gauper-felt-1.6750823

Dei 2 siste datt omtrent samtidig i Flesberg og Nore! Da får vel eks-leder i naturvernforbundet, "miljøvernminister" Heidi Sørensen "vatn på Solheim-mylla"? I Lp idag skriv ho kvifor ho må overprøva det lokalorganet ho sjøl har sett til å forvalta rovdyrstamma!!

Gamle eplesortar, der eg var så heldig å få bli med hagelaget i bygda til Gjennestad gartnerskule, for å lære poding. Me hadde med podekvistar av bl.a. Gvams-eplur, og vil gje 4 småapaler til bygdetunet. Fekk forresten ein podekvist av "Signe Tillisch" av ei Skiens-jente. Me hadde eit slikt epletre i hagen vår da eg var liten. Sjå meir om dette eplet og andre på nett, med bilde av Signe frå omtala: http://www.skogoglandskap.no/Artsbeskrivelser/signetillisch

Så var det kunstmålar Jacob Gløersen, som eg har fortalt om i bloggen før. Eg vart ringt opp av slektningar no etter nyttår, og har fått mange interessante opplysingar om han. Skal forresten ha foredrag om han i Flesberg og Rollag Rotary neste veke. I år er det 100 år sia han døydde, så kanskje burde det vori skrivi om han i eit kunst-tidskrift eller liknande?

Den andre kunstmålen eg har bruka mykje tid på det siste året, er vår eigen Anstein Risteigen. Det har vori ei interessant reise å setja seg inn i alt materialet me fant etter han, da me skulle arrangera utstilling om han på Rollag bygdetun i sommar! Eg skal halda foredrag nr 6 om han på årsmøtet i Rollag historielag i slutten av månaden. Bildet frå foredraget mitt på bygdetunet har eg lånt frå Lp.

Så har me frå i sommar vorti med i "Stabbursnatt" med alt det spennande som skjer der. 2 besøk i sommar, frå Nederland/Barcelona og eit nygift par frå ei øy i Hellas! -med fantastisk attendemelding :) På "Grühne Woche" no nyleg var Olav og Svein, og fortalte om det me driv med, med kjempegod respons. Det var laga ei egen fotobok for anledningen, og her viser landbruksministeren og Olav fram tunet og stabburet vårt i Nordli!

Andre ting eg gjerne kunne fortelja om er "Feleseminaret" på hytta til Sverre ved Risør i haust, eller meir om knivar, der denne Heimesida frå Sverige viser mange av auksjons-knivane i Norden (og ebay) dei siste 5 åra, med pris: http://www.cultur.nu/knivar/index.shtml

Sist helg var eg med på kretsmeisterskapet i lag-bridge i Flesberg, 2.runde i 4.divisjon. Det gikk ganske bra laurdag med Jan Terje og meg, og enda betre søndag med fast makker Harald, trass i tredje siste plass for Flesberg III . For dei interesserte, finns resultata på nett - http://nbfdata.bridge.no/Turnering/default.asp?Fil=BBK4div11 Under "spillestensil" kan ein sjå resultatet av kvart spel, med namnet på spelarane ved å peka på lagnummeret (Me er lag 6).

Var det meir da? Jau, alle turane saman med Hilde og Kjell i Trillemarka/Rollagsfjell for å vera med å vise fram alle kulturminnene som finns i dette store området. Eg var med som kjentmann lengst i sør, og høgdepunktet var nok dei 2 dagane me var i Fjøslien, med alle hus, tufter, jorder, røyser, steinmurar og -gardar, vegar og masse meir som fanns der! Med god hjelp av "Fjøsli-boka" fant me meir enn nokon kunne tru, og no er snart rapporten til Hilde ferdig :)

Det blir heilt sikkert eit flott dokument, som til gangs slår fast at dette ikkje er den "urskogen" som naturfantastane" lenge prøvde å bløffa styresmaktene med. Nei, her har folk levd og budd, og nytta kvar ein kvadratmeter for å overleva! Bildet har Hilde teki i Nedre Fjøslien, og vist på http://www.facebook.com/pages/Opplev-Sigdal-og-Trillemarka/138465729567277?ref=ts.

Så dette vart ein blogg utan eigne bilder! Men dei kan eg bruka seinare.

Knivstand, utlodding og gamle knivar

Sist laurdag, den 13.august, var årets Vegglidag. Rollag knivlag hadde som vanleg "stand" på hjørnet bak bakeriet, ned mot scena og jernbanen. Dessverre kolliderte det med knivdagane på Elverum - nær sagt som vanleg :(

Og som vanleg hadde me utlodding av ein kniv laga av ein av medlemene i laget. Etter å ha sleppi unna dei tidlegare 4-5 åra, var det no min tur til å laga kniven. Etter skaden på venstrehanda før påske, av gjerdesaga, hadde eg neppe fått til noko kniv, om den ikkje alt hadde vori halvferdig. Fyrste gong me seldte lodd på kniven, var på "knivdagen" på Rollag bygdetun midt i juli. Sia var loddboka hjå "Stasjonsfruene" på Rollag stasjon , og salget vart avslutta på Vegglidagen. Vinnar av kniven vart Birgit Teksle Eriksrud!

I vår kjøpte eg 3 knivar på nettauksjon. Dei er veldig ulike, som ein ser på fotoet til høgre. Alle er nokså grovt laga. Den øvre er den kniven der kniv og slire er best tilpassa, men mønsteret på holkane er nokså grovt og enkelt gjort. Kniven kan vera halling, eller kan vera gjort av kven som helst, kanskje av taterfolket?

På dei to nedre knivane, er det dårlegare tilpassing mellom kniv og slire. Den med skori treslir sit alt for høgt i slira etter min smak, omtrent slik Nils Deildok ville ha dei (2/3-del av skaftet over slirekanten). Treskuren er svært djup og nokså grovt gjort, men med sikker skjæring og originalt mønster. Holkane, som alle er små eller smale, er sikkert graverte med originale mønster. Det same er sideskinnene på slira, som "manglar midtbelte. Sideskinnene er derfor festa med mange naglar, jamnt fordelt og tilpassa gravyren.

Så til den tredje kniven, som er den mest spennande! Den er laga av bein, og kniven har alt for kort og unøyaktig skaft i forhold til slira. Men graveringa av holkane er flott arbeid, med masse fine detaljar. På leiting etter gamle knivar med holkar med liknande mønster, kom eg over ein svært interessant kniv avbilda på s.131 i "Norsk knivbok" av Øystein Kostveit. Denne kniven har holkar laga av Eivind G Tveiten, graverte av Lars O Griffenfelt i 1922. Ekstra interessant er det at Kleppo-brørne og Aasmund Hovden studerte graveringa på denne kniven fleire gongar, på den tida dei for alvor starta med knivarbeid!

Kassereren i knivlaget vårt hadde med seg dei to finaste knivane til Elverum sist helg, og der fekk me bekrefta at graveringa på beinkniven i hovudsak var gjort av Griffenfelt. Kniven er dermed ein tidleg representant for stasknivtradisjonen i Telemark! Dette gjer kniven svært interessant! Når vi studerer kniven nærare, f.eks. på kollasjen over, ser vi at knivmakeren har bruka same "fleirtanna" gravørstikkel både som nerver i bladmønsteret på holkane, som fyll på botnflatene på doppskoen og til radialstrekar på toppen av toppholken på sjølve kniven!

Det er fleire likheiter på dei to knivane med fine graveringar, trass i den store forskjellen:

Oppå toppen av toppholken på knivane, har dei eit ganske likt og svært sjeldant mønster. Begge har graverte "snippar" som er nokså vanleg, men derifrå og ut til kanten går er det gravert tett i tett med radiale strekar som fyller resten av flata. På beinkniven er dette utført med ein stikkel med fleire eggar svært tett saman. Den er og bruka som utfylling av blanke flater, bl.a. på doppskoen.
Ein annan likhet, som er ganske sjeldan å sjå, er at øvre holken på begge slirene er bøgd innover, slik at sølvet dekker heile slirekanten. Kanskje er desse likheitane tilfeldige, men det er lov å undra seg!

Dataproblemer og vårstemning.

Data kan vera både eit fantastisk hjelpemiddel og ei plage! Ved nyttårstider tok datavirus innersvingen på meg, og sia vart det masse problemer, både med epostar og adgang til bloggen. Enden vart ei ny datamaskin (på tide likevel) og ny epostadresse: lid.narve@gmail.com Men alt dette er gløymt når våren er i anmarsj, og fuglesangen kjem igang. Meisane har haldi på lenge alt - kjøttmeisen med si velkjende ti-ti-tuu, ti-ti-tuu, og dei siste dagane bjørkefinken med sin langtrekte lokkelyd. Og idag såg eg den fyrste fevrillen i vår. Egentleg var det to, ein liten som eg ikkje kom i nærleiken av - og så denne flotte "sørgekåpa" som sette seg ned i sola nordpå jordet! Vår aller vakraste sommarfugl var veldig tidleg ute! Håpar han greier seg i vårværet! Litt om gamle knivar: På Kongsbergmarken var det som vanleg masse knivfolk samla. Sjølv var eg berre innom onsdag, men fekk likevel sjå litt av kvart av knivstell. Her eit par frå Flesberg: Fyrst ein fin bunadkniv laga på Ranvik. Eg trudde det måtte vera Hellik som var knivmakaren, for det var han som laga dei aller fleste knivane derifrå. Men eigaren meinte det skulle vera faren som hadde gjort denne kniven?! Eg har berre hørt om Hellik og brørne Niri og Ola som knivmakarar frå Ranvik, så dette må me undersøka meir om. Så er den fine gamle tvislira, som og er frå ein gard i Flesberg. Knivane manglar, og bildet er heller dårleg. Eg kunne derfor ønska meg betre tid og fleire bilder av både denne slira og av Ranvik-kniven. Til slutt litt om planene for utstillinga på bygdetunet til sommaren. Me skal stilla ut bilder av Anstein Risteigen, vår lokale kunstmålar. Utstillinga av originalbilder blir to laurdagar: 25.juni og 31.juli. I mellomtida blir tekstar og kopi av bildene hengande oppe for alle som kjem innom og vil sjå. Me er igang med registrering og fotografering av dei måleria me kjenner til. Her er fotokunnige frå Flesberg igang med fotografering, medan Bygdetunets Venner noterer ned alle data om bildene.

På`n igjen.

Forts.frå sist:
Og namnet på veslegutten blei Aune!

Etter ein hard runde med lungebetennelse i Påska, er han no reine storsjarmøren! Men han må inhalera fuktig damp med medisin 2 gongar om dagen - inntil vidare. Men eg skal si me følte oss ganske hjelpeslause på langfredag, da den vesle skrotten på vel ein månad berre surkla i brystet, og slim og fanteri stengte for all morsmjølka. Så tusen takk til doktoren og Drammen sjukehus som handla så raskt ein helgekveld!
No har me hatt besøk av både han og syster Viil ei veke, og det er fantastisk å berre vera bestefar ;) Viil fekk forresten sin fyrste fisk i dammen like ved kraftverksinntaket, og den smaka visst utruleg godt!

Etter ei vekes Irlandstur med bortimot 50 skogeigarar frå Flesberg, har eg denne veka forberedt ei utstilling på Bygdetunet om kunstmålaren Jacob Gløersen. Det dukka opp eit bilde frå Ulvik, måla i 1898, som eg ikkje har sett før. Ellers hadde eg 4 originalmaleri, eit par reproduksjonar og nokre kopiar, dei aller fleste måla her i bygda.
Under utstillinga på laurdagen orienterte eg rundt 50 interesserte tilhøyrarar om Gløersen sitt liv og virke her i Rollag. Det har vori mykje arbeid med utstillinga, men du verden kor moro det er når du får så god respons!
Bildet her viser ein skimakar på Ulvik i 1903, med ein liten medhjelpar ved sida (truleg Ola Ulvik som da var 8 år). Like over nyttår 1903 sender Gløersen brev frå Ulvik til Gerhard og Sigrun Munthe, der han skriv:
”Jeg faar foreløpig ogsaa nok at gjøre inde forresten, for om 14 Dage maa jeg selvfølgelig holde op igjen i den Stuen, hvor jeg skulde male Snedker. For da kommer der en Lægdekjærring naturligvis. Ja, hvad kan ikke Fanden finde paa? Men jeg skal vel bli færdig her engang.”

Attende til Irlandsturen, ein fantastisk tur med flott opplegg, både fagleg, sosialt og kulturelt. Sitkagranbestand på under 90 år, med enkelttre over 50 meter høgde på vel 13 kubikkmeter, og med 120 kubikk på målet, er ganske imponerande! Og Dublin kan anbefalas, med botanisk hage med kjempestore redwoodtre, massevis av pubar med irsk musikk, riverdansprogram og verdens største ølbryggeri Guinnes. Sjølv var eg innom både vikingmuseum og nasjonalmuseet, og i det siste var det blant masse anna interessant utstilt mange-tusenår gamle knivar med lærslirer - pynta med fine mønster.

Knivhandlarar og knivarrangement.

I bloggen sin den 15.februar fortel Per Thoresen om at ein av veteranane blandt knivhandlarane nettopp er død, Bjarne Delbekk.

Sjå http://kniver.blogspot.com/

Med sitt karakteristiske skjegg, og blide og utadvendte væremåte, var Bjarne lett å koma i kontakt med. Med god kunnskap om knivar, og ivrig for ein handel, fekk han mange vener i miljøet.

Her, under låveskuten på Rollag bygdetun sommaren 2006, studerar eg knivar saman med Bjarne Delbekk og sittande nærast kameraet Leif Tangen frå Sigdal.

Som nystifta knivlag, hadde me eit sommararrangement med knivutstilling og demonstrasjon av knivarbeid inne i låven på Rollag bygdetun.
I smia hadde me besøk frå Rukkedalen. Edvin Flesvik, født og oppvaksen i Vikugrend ovanfor Rødberg, viste oss smiing av knivblad.

Det var sendt melding til Knivbladet og til lokalaviser i aust og vest. Ein telemarking og eit par sigdølingar var alt som møtte av knivfolk - og Bjarne Delbekk! Han var ute på ein av knivturnèane sine, via Numedal og vidare til Valdres. Og som alltid vart det knivprat. Og ein liten handel vart det visst.

Ja, dette var nokre år attende, med ein knivinteressert Bjarne Delbekk i sentrum, slik mange av oss vil minnast han!

Kurs i knivlaging og smiing av knivblad

Ja, så er knivkursa avslutta, med bra resultat :)

Det var 5 som fullførte kvart av kursa, slik at me no skulle ha fleire nye knivmakarar og smedar i laget. Kanskje me snart kan kjøpa blad av vår eigen knivsmed? Sist onsdag hadde me forresten besøk av Edvin Flesvik frå Rukkedalen, tidlegare Rødberg, med sine knivar og knivblad. Optimismen blant dei nye knivmakarane er stor, med innkjøp av mange knivblad!

Her er 3 av dei ferdige knivane. Og kursdeltakarar i arbeid, under kyndig leiing av erfarne medlemer i Rollag knivlag.

Og her er den flotte kommentaren på bloggen til ein av deltakarane på knivkurset vårt:

http://hjortefot.blogspot.com/2009/11/ligger-vaken-hrer-vinden-suse-ja-i-natt.html

Frå smedkurset har eg desverre ikkje noko bilde, men kommentarane frå deltakarane hjå Jan på Søre Vatnebryn var og svært positive. Alle fekk smidd kvart sitt knivblad, og eit par greidde to. Deltakarane der kom både frå Oslo, Kongsberg og Rollag. Oslokaren som hadde lengst reiseveg, var ein skikkeleg tøffing som overnatta i eige telt på tunet på Vatnebryn - trass i snø og kuldegrader!

Så dukka det opp ein ny knivbloggar som kommenterte bloggen min da eg skreiv om kursa fyreåt. Kjempeflott med nye kontakter! Av bildene på bloggen hans ser han ut til å vera ein utsøkt knivsmed, Asbjørn Solheim frå Østfold. Sjå bloggen http://hobbysmed.blogspot.com/ og heimesida: http://home.online.no/~j-irenb/index.cfm

Forrige fredag var eg i på årsmøtet i Nore & Uvdal historielag og snakka blant anna om knivar og knivmakarar. (Hovedtemaet var om gamle plantenamn og bruk av planter, særleg frå Uvdal - der lærar Andreas Flom samla tradisjonsstoff på 1940-talet og sendte folkeminneregisteret i Oslo. Og litt om kunstmålar Jacob Gløersen sitt opphald i Nore i 1892. Altså ganske variert, kanskje i meste laget?)

På møtet hadde fleire med seg gamle knivar. Spesielt ei samling frå Øvre Uvdal var spesielt interessant. Fleire med Tinndølsblad. Blant anna denne frå 1918 med stempil som eg ikkje finn i smedboka frå Tinn!

Bildene er teki i all hast, men eg håpar å få betre tid og bilder ved eit seinare høve!

Knivkurs og smikurs

Ja, så har me endeleg fått bestemt knivkursa me har prata om i mange år, både smiing og knivlaging. Og begge kursa var nesten fulltegna i sommar, på Vegglidagane, så kanskje må me ha fleire seinare? Sjå omtala i Numedalsnett:

http://www.numedal.net/default.aspx?ArticleID=89705&MenuID=5804

På denne nettsida er det bilder frå tidlegare arrangement på Rollag bygdetun. Fyrst med Svein Bekkjorden og Halvor Næsset med knivutstilling og knivmakeri, og deretter Edvin Flesvik frå Rukkedalen, opprinneleg "Vikugrending", med smiing av knivblad.

Desse arrangementa har vori populære både blant bygdefolk og gjester på bygdetunet. Me har prøvd å stille ut både gamle og nye knivar, fyrst og fremst av knivmakarar her frå bygda. Det er mykje arbeid med innsamlinga, men du verden så moro det er når ein får til ei fin og omfattande utstilling. Slik kan det sjå ut på kjøkkenbordet når me har samla inn gamle knivar av Storemoen, Deildokk-karane, Sigvart Viken, Nils Skarpmoen, Ingebret Landerud m.fl. Da er det lurt å ta bilder, for ettertida.

I tillegg til knivmakarane, har me hatt eit betydeleg antal eggsmedar her i bygda, dei fleste aktive på slutten av 1800-talet. Da er det naturleg å ta med stempla knivblad, gjerne montert i gamle knivar som enno finns i bygda. På bildet er den øverste kniven ein spesialkniv til bruk ved snurufangst, laga av knivsmeden Knut Bjørndalen i 1910.

Så er det å få med knivar av dagens knivmakarar, medlemene i Knivlaget. Her er knivane til Jan Løkseth, som no har såpass produksjon at han sel knivar. Bildet er eit par år gamalt, så modellar og finish er utvikla vidare på dei knivane han lagar idag.

Ellers er det viktig å formidla vidare kunnskapen om knivar og knivmakarar, både i fagblad og lokalt. Derfor har eg skrivi litt i "Knivbladet" som Norsk knivforening gjev ut. Og når ein er så heldig å få profesjonell hjelp med fotograferinga av redaktøren i bladet, er det moro å sjå resultatet :-) Dette gjeld forresten alle som har ei historie eller anna å fortelja som få kjenner til; Skriv ned det du hugsar for etterkomarane, det kan bli gull verdt.
Her om dagen kom det nytt nummer av Knivbladet, der artikkelen min om Kittelsengeita og tussekniven står. Det er moro å sjå det ein har arbeidd med koma på trykk, og i Knivbladet blir det meste bra!

Frå Vidda

Bjornesfjorden "Morgon" og "Kveld"

Er forlengst nede att frå Vidda - med ein masse inntrykk og gode opplevelsar!
Ein ting var det fantastiske fisket i Bjornesfjorden. Med gjennomsnittstørrelse på råkåfisken på 800 gram etter sløying. Her ein stolt fiskar i full jobb.
Resultat av årets råkåfisk blir presentert på Fjellmatfestivalen i Uvdal. Sjå http://www.fjellmatfestivalen.no/default.aspx?ArticleID=52942&MenuID=10712

No har Ola fått si eiga heimeside om råkåfisken frå Vidda, der du kanskje kjenner att eit par bilder frå denne sida? http://hardangervidda-rakfisk.no/index.php

Jakta gikk bra i starten: Even fekk simla si og eg bukken alt fyrste jaktdagen. Seinare gikk det ikkje fullt så bra. Me fylte ikkje kvoten på 5 dyr, men hadde fleire sjanser og dyr i området dei fleste jaktdagane.
Ellers er det alle merkene etter bruken av Vidda gjennom århundrer ein legg merkje til. Og da særleg alle steinbuene som ein finn restar av nesten overalt. Her er tre bilder: Fyrst to frå Kilebua, som har hatt eige lagerrom ved sida av bua. Så restar av ei steinbu ved Langebuåa.

Seint ein kveld flaksa det plutseleg ei svær ugle i lommelyktskinnet utanfor bua. Kasta seg omtrent som ei flaggermus, berre eit par meter over hovudet på oss. Den såg heilt kvit ut under vengane, men var kanskje i minste laget til å vera ei snøugle. Ein kveld seinare var det 3 ugler der i skumringa, og på Fønnebu hadde dei besøk av 4 ein kveld. Det var dessverre så mørkt at dei var vanskelege å artsbestemma.

Når eg kom heim frå fjellet, var siste nr. av Knivbladet komi, med artiklen min om "Kittelsengeita og tussekniven". Moro å sjå det ein har skrivi på trykk.

Hardangervidda neste!

No er fiske- og jaktsesongen for bygdefolket på Vidda igang, og 2 gamle og eitt nytt fiskelag her frå bygda er i gang med råkåfiskhøsting i Bjornesfjorden. Det nye er at Ola Hov har leigd Kilefisket, og kjøpt inn 140 garn! Han og Halvor Næsset har hatt meir enn full jobb dei fyrste 14 dagane - med bra resultat! No gler eg meg til å koma innover :-)

Ola, Halvor, Even Tråen og eg har jaktlag med 5 fellingsløyve, 2 bukkar, 2 simler og ein kalv.

Bildet viser Anders Eriksrud på reinsjakta 2007.

I går var det 2. jaktdagen, med dyr på sørsida av fjorden og mot Lågaros, og fleire Numedølar fekk dyr. Ein av dei heldige/dyktige var Roy Sjødal, som debuterte som Rølling i allmenningen, sjå bloggsida hans http://hjortefot.blogspot.com/2009/08/reinsjakt-pa-storbukk.html.

Men idag er sønnaveret her att, og med det er dyra nedom Telemarksgrensa att. Så er det berre å følgja med på nettet, på Oluf Fønnebø si heimeside http://www.fonnebo.net/ , på reinsmeldinga på Numedalsnett: http://www.numedal.net/reinsmelding - og været på http://www.yr.no/stad/Noreg/Buskerud/Nore_og_Uvdal/Bjornesfjorden/langtidsvarsel.html

Naturen er forresten raus på mange måtar i år; Brukbart med molter i det nye verneområdet kans, og masse flotte blåbær. Og no kjem tyttebæra og store mengder med sopp. Meir kantareller enn eg nokon gong kan hugse å ha sett! Så kom dekkan ut og plukk sunn og god matauk.

Eg hadde tenkt å skrive meir om namn i skog og mark, og sagn og forteljingar, om hendingar her, og kva namna kjem av. Gjerne med eit bilde eller to til. Og kanskje aller helst koordinatar med GPS. Men dette krev forarbeid, og må venta litt.

Og om knivar og knivlaget. Me har vori med på 2 arrangement i sommar. Dagen på bygdetunet har eg skrivi om før.

Så var det Vegglidagane midt i august, der me hadde eigen stand med knivutstilling, litt salg mm. Mange interesserte var innom. Ein av dei reiste heim og henta samlinga si av Tore Noddeland-knivar, som knivmakaren sjølv meiner kanskje er den finaste samlinga av knivane hans som finns! I alle fall ei oppleving å sjå, med fint utskorne Olavsknivar i gull, i elfenbein og "årets kniv" frå Elverum for eit par år sia. Desse knivane håpar me å stilla ut ved eit seinare høve, så mange fleire får sjå dei.

Sjå dei flotte knivmodellane på heimesida: http://www.noddeland.com/kniver.php

Og så var det utlodding av 2 knivar. Brukskniven laga av eldstemann i knivlaget, Asbjørn Hovd, vart vunni av Gjermund Fugleåsen. Han har i tillegg ei fin knivsamling frå før. Men hovedgevinsten, ein flott sølvkniv av Gunnar Berg med skaft i bøffelhorn, havna hjå same karen som vant bunadkniven til Halvor Næsset ifjor - nemleg vertshuseigaren i Veggli, Paul Tore Halvorsen! GRATULERER! (Dessverre glømte eg å ta bilder :(

Bygdetunet med foto, kniv og dans.

Ja, no er det full fart på bygdetunet att. Sist helg åpna me med fotoutstilling, mest gamle bilder frå bygda, med folkeliv, gardar og landskap. Og bryllupet på Wårviken med sekkepipeblåsaren fekk ein spesiell plass, med brura i autentisk brudekjole og gavene til brudeparet!
Meir om utstillinga på bloggen til Randi, som har gjort ein kjempejobb for å få alt klart!
http://mormor-tanker.blogspot.com/2009/07/manda-morra.html

I tillegg har me lånt utstillinga "Tilbakeblikk" frå NIJOS på Ås, som og viser endringane i landskapet rundt i landet. Sjå http://www.skogoglandskap.no/slideshows/tilbakeblikk_mediabilder

I dag var det knivar og lausdans som var i fokus.
Bjørnar Heimdal viste sine kunster, med Hellik Lislien som spelemann. Og inniblant spela dei hardingfele til underhalding. Og eit par gutetravar prøvde seg og litt - og sparka hatten. Men ikkje som Bjørnar - gjer dette etter!

Og så var det knivane. Frå Rollag knivlag viste Jan, Ronny og Asbjørn fram knivane sine og demonstrete knivmaking. Eli tok seg av dei minste, som fekk prøva seg på å spikke knaggar og leiker. Og Halvor og eg viste fram utstillinga av gamle knivar frå bygda, der me hadde eit par heilt spesielle klenodier denne gongen:

Fyrst ein eldgamal kniv som har vori på ein gard her i bygda i uminneleg tid. Av liknande bilder i knivbøker, kan me tidfesta den til ein 16-1700-tals kniv. Det er ein stor kniv, som har rundt skaft med lange graverte messingholkar, og langt blad. På toppen har det vori krokar som det har hengi metallringar i, for å gje lyd når
kniven vart dregi i slagsmål. Slike knivar sat ofte i gamle tvislirer.

Den andre kniven følgjer det ei lang historie med: Den kom frå Telemark i 1813. Åsne Lognvik frå Rauland hadde den med seg til Storemoen, da ho med god hjelp av venen Hans Nielsen Hauge vart gift med Simen Storemoen.
Heile historia om denne kniven vart presentert på eit ark i utstillinga, og her står bl.a. dette: "Den er nokså liten, det me kan kalla ein dame- eller gutekniv. Skaftet ser ut til å vera av risnute av bjørk? Skaftholkane har grunn gravering, med maske øvst på toppholken, noko som var nokså vanleg på stasknivar frå Telemark rundt 1800-talet. Slira er av lær, med ein enkel smal sølvholk oppe. Ho har fasong omtrent som slirene me kjenner til at Tarjei Vesås, bestefar til diktaren, seinare laga på midten av 1800-talet. Slira har trykt mønster, og det trykte mønsteret ser ut til å ha fått ekstra markering med skjæring og pauting?"
Dei fyrste kjende knivmakarane frå Vest-Telemark vart født omtrent på den tida da denne kniven kom til Rollag. Det viser at det har vori ein eldre knivtradisjon her, kanskje er den knytta til sølvsmedkunsten? Me vil gjerne høyra frå dei som veit meir om dette.
Nokre av bildene er dessverre uskarpe, da kameraet fortsatt er i ustand.

Høgsommar og travle tider

No har me hatt eit fantastisk sommarvær dei siste 14 dagane, med steikande solskin og borti 30 grader i skuggen. Naturen viser seg fram i dei mest fantastiske farver, sjølv for ein farveblind -. Derfor eit bilde teke frå verandaen vår, like etter at sola gikk ned bak Skagsåsen kl. halv elleve forrige kvelden.

Sist veke var det landskappleik, eller folkemusikkNM som det heiter no i år, når landskappleik og landsfestival er slått saman til eitt arrangement. Vi var på Geilo og dansa lagdansen onsdag (nr 31 og sist, sjølv om me syntest det gikk svært bra, med liv og latter ;-). For fyrste gong stilte Numedal spel- og dansarlag 2 lag, og ungdomane i det andre laget smelte til med ein 4.plass - gratulerer! Og formann Thov vart Norgesmeister på munnharpe, poenget framom vinnaren på fløyte, Steinar Ofsdal. Slå den!!

På dei hundrevis av bunadene som ein ser på dette arrangementet finns det eit utal av knivar, alle slags bunadknivar - i alle aldrar og modellar. Så her kan ein knivinteressert boltra seg hvis han vil. På ein Numedalsbunad oppdaga eg kniven til venstre. Slira er original og gamal, og kniven nylaga til slira, av svigerfar til beraren. Men kan den vera her frå dalen? Ikkje noko typisk

eksemplar i alle fall. Er det nokon av lesarane som veit noko?

På pinsetreffet i Eidsfoss i slutten av mai er det noko for ein kvar knivsmak! Emner, knivblad og gamle og nye knivar til salgs. Og samlarar med flotte samlingar, der dei flottaste "knivtya" ikkje er til salgs? Av nye knivar tok eg bilde av dei treslips- og knivmakar Martin Elgum frå Drammen hadde laga. Flott håndverk! Sjå heimesida hans: http://home.ebnett.no/melgum/index.html

Kva meir er å fortelja? Jau, at eg for ei tid sia kravla i brattaste lia under Ørneflaget. Frodig var det her øverst i lia; Hegg og rogn blomstra, og på bakken voks firblad og nybeita turt!

Og der, på eit toppbrekk i toppen av den grøvste grana oppunder åsen, låg ørnereiret. Tydelegvis ikkje bebudd i år, og rart er det: Ifjor var det liv her, sjølv om det iblant var snøskutertrafikk under lia. Men før jul fekk me muntleg beskjed frå Hege i kommunen om å stansa all kjøring her p.g.a.ørnereiret, etter fyrst å ha fått løyve til nyttetransport. Kravet kom visst frå Fylkesmannen. Så det var inga skuterkjøring her i vinter - og ikkje liv i reiret no sommaren etter! Dyrelivet er viss ikkje heilt logisk og beregneleg?

Innstillingane på kameraet mitt har svikta, så no ser eg ikkje korleis bildene blir før eg lastar dei ned på pc`en. Men idag dukka eit flott motiv fram nedom kraftverksdammen, og her er resultatet. Ei fevril, utan namn så langt.

Litt uskarpt vart det visst, men ok--.

Sekkepipe i Rollag?

Gamle fotografier er moro, særleg når ein finn noko nytt i eit bilde! Det hendte meg her om kvelden, da eg satt og studerte nærare eit bilde me skal ha med på utstillinga på Bygdetunet i sommar, frå eit bryllup på Wårviken i 1914 - mellom dotter på garden Kjersti og Nils Ulvik.

For midt på bildet sto det tydeleg fram ein sekkepipeblåsar! Med sekkepipa, og ei kasse på bakken ved sia av seg! Og folk sto rundt og hørte på han. Brura var heilt i ytterkanten til høgre i bildet, så det kunne neppe vera noko seremonielt for brudeparet, truleg berre eit reint underhaldingsinnslag på bryllupet.

Men så kjem det rare: På internett står det at den siste sekkepipeblåsaren i Norge reiste til Amerika i 1849! Så kanskje me har oppdaga ein sensasjon?

Even Traaen tok tak i spørsmålet, og fant ut at det måtte vera ein tilreisande, helst ein italienar etter sekkepipemodellen å døma. Helst truleg Ludvigio Berto Torelli, som budde på Øvre Skjørstad i Oppdal, og reiste rundt med lirekasse. Han var født i Nord-Parma i 1862, og fyrst trudde me han hadde sekkepipe og. Lirekassa hans mm er på bygdemuseet i Oppdal, så bilder derifrå kan kanskje bekrefta om me har rett. Slik kan eit gamalt bilde plutseleg bli veldig interessant! (No viser det seg at Ludvigio ikkje hadde sekkepipe sjølv, og kanskje heller ikkje spela på sekkepipe, dermed er det berre å starte på nytt - og forska vidare. Kom med innspel hvis du veit noko)

Her eit bilde frå internett til sammenligning. Sjå fleire: http://74.125.39.132/translate_c?hl=no&langpair=en%7Cno&u=http://www.prydein.com/pipes/&prev=/translate_s%3Fhl%3Dno%26q%3Dbagpipe%2Basia%26tq%3Dbagpipes%2Basia%26sl%3Dno%26tl%3Den&rurl=translate.google.no&usg=ALkJrhgOxncUZVptjakvCUlhHT6-yHbJsg

Ellers kom "Knivbladet" i dag, med artikkelen min om Stener Storemoen. Den blei bra, med flotte bilder! Og no i pinsehelga var me på knivtreffet på Eidsfoss, i kampingvogna til Halvor og Maren Næsset. Her var det noko for einkvar smak, eit imponerande arrangement i det varme sommarværet!
Fekk forresten nettopp melding frå Halvor at både han og eg var trekt ut med bukkekort på møte i kveld om høstjakta i Numedalsalmenningen! Da blir det både jakt og fiske ved Bjornesfjorden til høsten.

I efta var det ei voldsom piping nedi enga nedom huset vårt. Det viste seg at ei kvinandho var på veg nedover bakkane med eit kull med 8 svarte smånyster, og dette hadde pus oppdaga. Vesle-Viil og eg fekk såvidt berga dei frå katteklørne, men dei vart spreidde i 3 grupper. Den eine følgde me ned til åa, der den sømte av garde. Me får håpa alle fant att mor si til slutt!